Poradnik działkowca

W ogródkach przy domach jednorodzinnych czy na działkach często znajdują się skarpy. Wielu użytkowników ogródków uważa skarpy za element utrudniający zagospodarowanie terenu, sadzenie i pielęgnację roślin. Uprzedzenie to wynika z braku umiejętności zagospodarowania i wykorzystania skarp. Skarpy bowiem przy odpowiednim ich obsadzeniu mogą stanowić razem z murkami i schodami bardzo atrakcyjne elementy ogrodów.

Skarpy stwarzają znacznie lepsze możliwości ekspozycji roślin ozdobnych niż teren płaski i pozwalają na obsadzenie wieloelementowe, złożone np. z bylin, krzewów iglastych i liściastych. Dlatego w ogrodach na terenach płaskich warto urozmaicać rzeźbę terenu kształtując ją sztucznie. Do wykonania nasypów można wykorzystać ziemię pochodzącą z wykopów pod fundamenty budynków i ogrodzeń, zbiorniki wodne, drogi, schody, itp. Z jednej strony zaoszczędzone zostaną pieniądze za wywóz ziemi, z drugiej powstanie atrakcyjny, trwały element ogrodu.
Przy wykonywaniu wykopów należy pamiętać o konieczności oddzielenia warstwy ziemi urodzajnej od podglebia. Ziemię urodzajną należy odkładać na jedną stronę wykopu, a podglebie na drugą. Sztucznie ukształtowane nasypy mogą oddzielać poszczególne części ogrodu od siebie, np. część rekreacyjną od warzywniczo-sadowniczej, część ozdobną od gospodarczej lub całość ogrodu od ulicy czy sąsiadów. Dodatkową zaletą sztucznego ukształtowania terenu jest efektywne powiększenie powierzchni ogrodu.

Nachylenie skarp. Właściwe nachylenie skarp odgrywa ogromną role w ich zagospodarowaniu i utrzymaniu. Nachylenie skarp wyraża się za pomocą kąta nachylenia płaszczyzny (powierzchni) skarpy do płaszczyzny poziomej, jako stosunek wysokości do podstawy lub w postaci procentowej. W ogrodach najlepsze są skarpy o łagodnym nachyleniu, wynoszącym 1:3...1:2, ukształtowane naturalnie. Jeżeli w ogrodzie znajdują się skarpy o większym nachyleniu, można je złagodzić stosując oporowe murki ogrodowe. Murki oprócz zmniejszenia nachylenia skarp przyczyniają się do wzbogacenia ogrodu o cenny element małej architektury ogrodowej. Zmniejszenie nachylenia skarp wiąże się z wykonaniem wykopów lub nasypów na istniejących skarpach. Prace te opłacają się jednak ze względu na znaczne ułatwienie w sadzeniu i pielęgnacji roślin na łagodniej nachylonych zboczach.

Zagęszczanie gruntu. Wykonując sztuczne ukształtowanie terenu lub zmniejszając nachylenie stromych skarp będziemy mieli do czynienia ze świeżymi nasypami. Naturalne zagęszczenie (osiadanie) spulchnionego gruntu pod wpływem własnego ciężaru jest procesem długotrwałym, przebiegającym często nierównomiernie. Dlatego grunt, z którego będą wykonywane świeże nasypy powinien być rozkładany warstwami i jednocześnie zagęszczany. Ostatnią warstwą powinna być ziemia urodzajna. Zagęszczanie niewielkich nasypów, z jakimi mamy do czynienia w ogródkach, może polegać na polewaniu rozproszonym strumieniem wody. Sposób ten zapewnia równomierne osiadanie poszczególnych warstwa nasypów oraz zachowanie właściwych stosunków powietrzno-wodnych. Glebę na świeżych nasypach można zagęszczać również ubijakami ręcznymi.

Zagospodarowanie roślinne powierzchni skarp. Po zagęszczeniu ziemi świeżych nasypów i nasypaniu warstwy ziemi urodzajnej można przystąpić do obsadzenia powierzchni skarp roślinami. Skarpy w ogrodach można umacniać: trawą, bylinami oraz krzewami liściastymi i iglastymi. Decyzja o tym, jakie rośliny znajdą się na skarpach w ogrodzie powinna być poprzedzona indywidualną kalkulacją możliwości zakupu materiału roślinnego oraz pielęgnacji roślinności. Sposobem najtańszym, zarówno ze względu na cenę nasion, jak i nakłady pracy, jest założenie trawnika. Możliwe jest to jednak tylko na skarpach o nachyleniu do 20° (1:3). Ze skarpy bardziej stromej pierwszy ulewny deszcz zmyje nasiona. Na bardziej stromych skarpach można zastosować darniowanie. Z tym zabiegiem wiążą się duże nakłady pracy przy jej układaniu. Przed podjęciem decyzji o zagospodarowaniu skarpy roślinnością trawiastą należy rozważyć możliwości późniejszego koszenia trawy.
Bardzo dobre efekty daje obsadzanie skarp bylinami ozdobnymi, o silnym, rozległym systemie korzeniowym dobrze utrzymującym glebę. Obsadzenia bylinowe można wzbogacać ozdobnymi krzewami iglastymi i liściastymi. Skarpy można także obsadzać wyłącznie krzewami liściastymi lub odpowiednio dobranymi krzewami iglastymi. Przy wyborze sposobu zagospodarowania roślinnego powierzchni skarpy należy oprócz upodobań indywidualnych uwzględniać koszty nabycia roślin oraz konieczność pielęgnacji.

Pozostałe porady dla działkowców