|
| Poradnik działkowca |
|
Kalendarz ogrodniczy
Warzywa polecane do uprawy
Drzewa i krzewy owocowe
Zioła
Rośliny ozdobne
Rośliny egzotyczne
Uprawa hydroponiczna roślin
Hodowla zwierząt
Porady dla działkowców |
Prawoślaz
Prawoślaz lekarski (Althaea officinalis) Jest rośliną wieloletnią, która traci na zimę części nadziemne. Łodygi ma prosto wzniesione osiągające do 1,5 m wysokości. Kwiaty bladoróżowe rozwijają się na szczytach pędów. Jedwabiste włoski pokrywające liście nadają im srebrzysty odcień i miękkość w dotyku. Z krótkiego kłącza (karpy) odchodzą mięsiste korzenie, które wewnątrz są białe, z zewnątrz pokryte żółto-brunatną, cienką korą. Długość i grubość korzeni jest uzależniona od głębokości uprawy. Na płytko przekopanej glebie rośliny tworzą zazwyczaj liczne, lecz cienkie i stosunkowo krótkie korzenie. Prawoślaz jest cenną rośliną leczniczą, gdyż dostarcza trzech rodzajów surowca: korzeni, liści i kwiatów. Najważniejszym jednak surowcem jest korzeń, który zawiera duży procent śluzu i skrobi. Korzeń prawoślazu ma duże zastosowanie w lecznictwie jako środek łagodzący i wykrztuśny. Odwar z korzeni stosuje się do wewnątrz w przypadkach przeziębień połączonych z chrypką i kaszlem oraz w przypadku nieżytu oskrzeli. Powszechnie znane cukierki ślazowe są wyrabiane na odwarze z korzeni prawoślazu. Prawoślaz rozmnaża się w dwojaki sposób: z nasion wysianych wprost do gruntu lub na rozsadniku oraz rzadziej, z kłączy otrzymanych z roślin dwuletnich przy ich wykopywaniu. Łatwiejszym sposobem rozmnażania jest siew wiosną wprost do gruntu. Sieje się w rowki głębokości do 1 cm w rzędy o odległości 40 cm. Na zagon długości 2 m wysiewa się 3 g nasion nie otartych, które kiełkują w ciągu 3-4 tygodni. Gdy tylko rośliny wzejdą, pielimy i spulchniamy międzyrzędzia. Gdy siewki osiągną wysokość około 10 cm, należy je przerwać, zostawiając najsilniejsze rośliny w odstępach 30 cm. Na zagonie pozostaje więc 17 roślin na okres dwóch lat. Prawoślaz jest u nas dobrze zaaklimatyzowany i na zimę nie wymaga przykrycia. Zbioru korzeni dokonuje się jesienią w drugim roku uprawy. Kłącze powinno mieć wówczas około 3 cm średnicy. Najpierw ścinamy łodygi, a następnie widłami szerokozębnymi wykopujemy ostrożnie korzenie, uważając, aby ich nie kaleczyć i nie urywać. Miejsca uszkodzone ciemnieją przy suszeniu. Po wykopaniu i otrząśnięciu z ziemi odcina się grube kłącza wraz z resztkami łodyg. Kłącza te można zadołować w piwnicy, przechować i wysadzić wiosną następnego roku. Następnie odcina się nożem (nierdzewnym) wszystkie korzenie, płucze się je starannie, lecz szybko w wodzie (unikać moczenia). Gdy korzenie na powietrzu obeschną, oskrobuje się cienką warstwę kory i odcina miejsca uszkodzone. Przed korowaniem korzeni prawoślazu należy starannie umyć ręce i korować ostrym i nierdzewnym nożem. Korzeni okorowanych nie płucze się, gdyż w przeciwnym razie surowiec po wysuszeniu nie będzie miał barwy mlecznej, lecz siną. Po oskrobaniu przecina się grubsze od ołówka korzenie wzdłuż na kilka części, kraje od razu na drobną kostkę (około 0,5 cm), rozsypuje się cienką warstwą na sicie i suszy. Sito wstawia się do letniego piecyka lub pozostawia na letniej płycie kuchennej. Z 4 kg świeżych, okorowanych korzeni otrzymuje się 1 kg suszu.
|
