Poradnik działkowca

Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla)

     Jest to roślina jednoroczna, która w całym kraju rośnie dziko na polach, miedzach, zwłaszcza na glebach cięższych, urodzajnych, o podłożu wapiennym. Aby pokryć wielkie zapotrzebowanie na ten popularnie używany w lecznictwie i kosmetyce środek, nie tylko zbieramy rumianek pospolity, dziko rosnący, ale i uprawiamy go.
     Surowcem leczniczym jest kwiatostan (koszyczek) zwany powszechnie kwiatem. Żółty „środek kwiatu" o kształcie stożka składa się z gęsto osadzonych kwiatów rurkowych wydających nasiona. Pojedynczy krąg białych „płatków" - kwiatów języczkowych - wygląda jak ozdobna kryzka. Kwiaty języczkowe ustawiają się poziomo, gdy koszyczki są na początku i w pełni kwitnienia, natomiast opuszczają się ku dołowi, gdy koszyczki przekwitają.
     Koszyczki rumianku pospolitego działają kojąco, dezynfekująco i przeciwzapalnie, dzięki czemu mają bardzo różnorodne zastosowanie w lecznictwie. Napar rumianku stosuje się zewnętrznie do przemywania oczu przy zapaleniu spojówek i powiek albo w połączeniu (w równej części) z szałwią do płukania dziąseł po wyrwaniu zęba (w tym wypadku chłodnym naparem). W przypadkach nie gojących się ran i owrzodzeń stosuje się zanurzanie chorej części ciała, np. stopy, dłoni, palca, łokcia itp., w ciepłym naparze rumianku z szałwią. Taką półkąpiel przygotowuje się z 3 kopiastych łyżek stołowych mieszanki zalanych 1 litrem wrzącej wody. Wewnętrznie napar rumiankowy stosuje się jako środek kojący w dolegliwościach żołądkowo-kiszkowych, wzdęciach, w przewlekłych stanach nieżytowych przewodu jelitowego. Jest to środek skuteczny zarówno dla człowieka, jak i zwierząt domowych.
     Chociaż rumianek jest dobrze znany, zdarza się nieraz, że zbierając koszyczki z roślin dziko rosnących zrywa się omyłkowo Koszyczki kwiatowe kilku gatunków rumianu. Gatunki te są podobne do rumianku pospolitego, wykazują jednak różnice w budowie koszyczka (co łatwo stwierdzić po rozcięciu pionowym koszyczka na połowy) i mają nieprzyjemny zapach.
     Rozmnażanie i uprawa. Rumianek pospolity rozmnaża się wyłącznie z nasion. Ponieważ nasiona rumianku kiełkują na świetle, nie przykrywa się ich ziemią, lecz tylko lekko ugniata. Przy siewie wczesną wiosną (gdy tylko ziemia rozmarznie) nasiona wschodzą równomiernie po 10-14 dniach. Sieje się bezpośrednio do gruntu w rzędy odległe o 20 cm. Na zagon długości 5 m wysiewa się 10 g nasion. Przed siewem można zmieszać nasienie z piaskiem dla równomierniejszego wysiewu. Okres od siewu wiosennego do zakwitania trwa 2 miesiące, okres kwitnienia zaś - 2-2,5 miesiąca, zależnie od przebiegu pogody, uprawy i pielęgnowania. Pielęgnowanie polega na wzruszaniu ziemi w międzyrzędziach i niszczeniu chwastów. Gdy rośliny się rozkrzewią, wówczas zagłuszają chwasty i pielenie staje się zbyteczne.
     Zbioru koszyczków kwiatowych należy dokonywać na początku kwitnienia; otrzymuje się wówczas najlepszy i nie rozsypujący się surowiec. Koszyczki kwiatowe zbiera się stopniowo, w miarę zakwitania. Prawą ręką zrywamy kwiat wraz z krótką szypułką (najwyżej 1 cm długości), lewą zaś przytrzymujemy roślinę, aby jej nie naderwać. Jednym ruchem rozstawionych palców prawej ręki obrywamy jednorazowo kilka do kilkunastu koszyczków. Poletko można podzielić na 3-4 części i co dzień zbierać rumianek z innej części; otrzymuje się wówczas najobfitszy i najładniejszy plon. Surowiec gromadzimy do pudełka, koszyczka lub puszki blaszanej, po czym suszymy na przewiewnym strychu. Na 1 m2 rozkładamy w pojedynczej warstwie 1 kg świeżego surowca. W okresie ustalonej słonecznej pogody suszenie rumianku trwa 4-5 dni, przy czym należy uważać, aby cały koszyczek był ususzony i nie toczył się pomiędzy palcami, lecz rozsypywał się. Aby otrzymać 1 kg suszu, trzeba zebrać około 5 kg świeżego surowca.

Pozostałe porady dla działkowców