| Poradnik działkowca |
Kalendarz ogrodniczy
Warzywa polecane do uprawy
Drzewa i krzewy owocowe
Zioła
Rośliny ozdobne
Rośliny egzotyczne
Uprawa hydroponiczna roślin
Hodowla zwierząt
Porady dla działkowców |
Główne zadania
- Do końca pierwszej dekady miesiąca zakończyć zbiór późnych kapust: czerwonej, białej i włoskiej oraz brukselki. Kapusty wycinać z około 3 cm głąbem, oczyścić z pożółkłych, dolnych liści, pozostawiając 3-4 zielone, odstające liście ochronne. Przechowywać, ułożone na półkach, głąbami do góry, w chłodnej, wilgotnej piwnicy. Jeśli plon jest obfity, część zbiorów zadołować na działce. Brukselkę wykopać z korzeniami, oberwać boczne liście i zadołować albo w chłodnej piwnicy albo na działce, w głębokich dołach, nakrytych deskami. Przy większych mrozach przyrzucić łętami i liśćmi. Oberwane główki szybko żółkną i więdną.
- Późne odmiany porów, odporne na mróz, mogą pozostawać w gruncie, ale uniemożliwia to użytkowanie ich w zimie. Lepiej więc choć część wykopać z korzeniami i zadołować w piwnicy lub w rowkach na działce tak, aby tylko korzenie i część wybielonej łodygi były przykryte ziemią. Po lekkim przemarznięciu ziemi przyrzucić zagon łętami czy zmierzwioną słomą. - Jarmuż można pozostawić w gruncie, bo jest mrozoodporny, zresztą przemrożony zyskuje na smaku, bo traci goryczkę. Można też, po wykopaniu, zadołować go w zacisznym miejscu, przyrzucając po nadejściu mrozów łętami, słomą dla ochrony przed wysychaniem. - Przed zamarznięciem gleby wykopać silne kępki szczypiorku, przechowywać w chłodnej piwnicy, (stąd bierze się je kolejno do pędzenia). - Przed zamarznięciem gleby na przygotowanych uprzednio zagonach wysiewać marchew, pietruszkę korzeniową i naciową oraz koper dla uzyskania wcześniejszych wiosennych zbiorów. - W drugiej połowie miesiąca na kuchennym oknie rozpocząć pędzenie pietruszki na natkę, cebuli na szczypior, szczypiorku, a w piwnicy - sałatowej cykorii. - Systematycznie kontrolować temperaturę w piwnicy i wietrząc nie dopuszczać by przekroczyła 6°C. Zraszać przesychający piasek, okrywający zbiory. Usuwać psujące się warzywa. - Po płytkim przemarznięciu gleby lekką warstwą potrząski ze słomy, łętów, gałązek iglaków, przyrzucić zagony z ozimym szpinakiem, sałatą roszponką, czosnkiem, cebulą. Chroni to warzywa w czasie ostrej i bezśnieżnej zimy. - Jeśli warunki atmosferyczne pozwolą, można jeszcze w początkach listopada sadzić jabłonie i grusze, za późno już jednak na ciepłolubne brzoskwinie i morele. Posadzone drzewka zabezpieczyć przed przemarznięciem korzeni, usypując wokół pni 30-centymetrawy kopczyk z ziemi. Pędów nie przycinać odkładając ten zabieg do wiosny. - Gdy temperatura opadnie poniżej 0°, słomą, trzciną, grubym papierem falistym (nie folią i nie szmatami) owinąć pnie świeżo wysadzonych drzewek oraz młodych jabłoni i grusz. Chroni je to nie tylko przed przemarznięciem, ale i przed gryzoniami. Celowe jest też otaczanie pni drzewek siatką drucianą lub winidurową o małych oczkach. - Umieszczać na drzewach karmniki dla ptaków. - Należy odławiać drobne gryzonie (norniki, nornice, myszy, karczowniki) za pomocą pułapek-potrzasków oraz zwalczać je wykładając w norach zatrute ziarno. Ptaki nie mogą mieć do niego dostępu! - Zebrać z drzew "mumie" - zaschnięte, porażone owoce, spod drzew usunąć wszystkie spady, wygrabić liście. - W pomieszczeniach, w których przechowujemy owoce, kontrolować temperaturę. Nie powinna ona przekraczać 6°C. - W końcu listopada z jednorocznych pędów porzeczek ścinać 20-25 centymetrowe sadzonki i zadołować w wilgotnym piasku, w chłodnej piwnicy. Wczesną wiosną zostaną wysadzone do gruntu. - W drugiej połowie listopada, po przejściu silniejszych przymrozków zabezpieczyć róże na okres zimowy. Obciąć tylko pędy porażone chorobami, liście usunąć z krzewów i wygrabić. Okopczykować do wysokości około 20-25 cm, ale nie wybierać ziemi zbyt blisko krzewu, aby nie odsłonić korzeni. Pędy róż pnących i piennych można przyginać do ziemi i związane okryć gałązkami iglaków, słomą lub nawet ziemią czy piaskiem. Można też nie zdejmować z rusztowań, okryć matami lub - pienne - zabezpieczyć "chochołami". - Posadzone jesienią byliny, gdy ziemia lekko przemarznie, przyrzucić cienką warstwą gałązek iglaków, łętów, liści, słomy. Tak samo ochronić kwiaty dwuletnie (goździki trzeba koniecznie okryć gałązkami iglaków, aby gryzonie nie miały do nich dostępu). - Ściąć i usunąć wszystkie obumarłe części nadziemne bylin i jeśli to tylko możliwe wyściółkować ziemię kompostem, torfem. - Przygotować rośliny mateczne chryzantem na sadzonki. - Zebrać wszystkie resztki roślinne i chwasty. Zdrowe chwasty bez nasion złożyć na kompost, porażone chorobami spalić. - Co 3-4 lata wapnować glebę. - Część działki przeznaczoną pod ogórki, warzywa kapustne, pory, selery, kukurydzę, nawieźć obornikiem lub kompostem. - Wysiać połowę zaplanowanej dawki nawozów fosforowych, a na glebie cięższej również nawozów potasowych. - Zagon przeznaczony pod rozsadnik, co roku inny, zasilić obornikiem lub kompostem i nawozami fosforowo-potasowymi, przekopać głęboko, a po płytkim przemarznięciu gleby przykryć łętami, słomą. - Ziemię przed zimą koniecznie głęboko, na cały sztych, przekopać, pozostawiając ją w tak zwanej ostrej skibie, czyli nie rozbijając brył i nie zagrabiając. LeszczynaWymagania klimatyczne i glebowe Leszczyna jest krzewem pospolicie występującym w naszych lasach. Wynika stąd, że jest ona dobrze dostosowana do klimatu. Leszczyna nie obawia się ani mrozu, ani suszy, ani innych niesprzyjających warunków środowiska. Rodzi bardzo smaczne orzechy laskowe. Nie daje ona jednak wysokich plonów, ponieważ kwitnie wcześnie, już w końcu lutego lub w marcu, wskutek czego jej kwiaty niszczone są często przez przymrozki. Kwiaty leszczyny występują, podobnie jak u orzecha włoskiego, w postaci długich kwiatostanów męskich oraz w postaci małych kwiatostanów żeńskich, z których wystają karminowe znamiona. Na te znamiona wiatr przenosi pyłek z długich bazi. Działkowcy często sadzą leszczynę, ponieważ jej orzechy są bardzo smaczne. Najlepiej udaje się leszczyna w najcieplejszych rejonach Polski, głównie na południo-zachodzie. Leszczyna nie ma żadnych specjalnych wymagań glebowych. Rośnie na każdej glebie, byle nie na zbyt jałowych piaskach i nie na podmokłej glebie. Nawożenie Dla dobrego owocowania konieczne jest nawożenie leszczyny zarówno obornikiem i kompostem, jak i nawozami mineralnymi. Stosujemy dawki podobne jak przy innych krzewach owocowych. Uprawa Leszczynę rozmnażamy najczęściej przez odkłady. Przyginamy do ziemi młode jej pędy, kulkujemy i przysypujemy ziemią. Po roku czy po dwóch latach przygięte pędy wypuszczają korzenie, wówczas odcinamy je od macierzystego krzewu, wykopujemy i sadzimy w nowym miejscu. Leszczyna rośnie zwykle w postaci naturalnego krzewu, z którego wycinamy od czasu do czasu po kilka gałęzi, aby nie dopuścić do zbyt wielkiego zagęszczenia. Poza tym nie stosujemy żadnego formowania ani cięcia. Zbiory Leszczyna zaczyna owocować dość późno, bo dopiero w 8 lub 10 roku życia. Orzechy dojrzewają w końcu sierpnia lub w początku września. Najczęstszym błędem jest zbyt wczesne ich zbieranie z drzewa. Najlepsze są zupełnie dojrzałe i wypełnione orzechy, gdy opadną same z krzewów na ziemię. Przechowywać je można bardzo długo, byle pomieszczenie nie było zbyt wilgotne. Ochrona przed szkodnikami Najprostszym sposobem ochrony jest spryskiwanie wyciągiem z pokrzyw. Powszechnie znane jest robaczywienie orzechów laskowych. Słonkowiec orzechowiec i jego larwy są najgroźniejszym szkodnikiem leszczy. Do zwalczania chrząszcza tworzącego larwy używa się Owadofosu 540 EC, Sumithionu Super 1000 EC, Fastacu 100 EC oraz Trebonu 10 SC. Przeciwko misecznikowi śliwowemu stosuje się opryskiwanie wiosenne preparatami olejowymi. W ciągu lata należy również stosować opryskiwanie przeciw najgroźniejszym chorobą leszczyny jakimi są monilioza leszczyny i szara pleśń. Odmiany Często uprawia się u nas półdzikie typy leszczyny, przyniesione z lasu. Częściej jednak w ogródkach działkowych spotykamy odmiany wielkoowocowe, szlachetne, pochodzące z zachodu i południa Europy. Olbrzym z Halle rodzi bardzo duże orzechy laskowe, stożkowato wydłużone. Dojrzewają w połowie września, jedna z najplenniejszych odmian, owocuje regularnie i obficie. Wytrzymała na mróz. Wymaga gleb żyznych, ciepłych i zasobnych w próchnicę. Leszczyna turecka pochodzi z południowo-wschodniej Europy i Małej Azji. Owocuje orzechami zebranymi po kilka, każdy otoczony frędzlowatą okrywą owocową. Liście ciemnozielone, pięknie żółknące jesienią. Bardzo wytrzymała na mrozy, suszę i zanieczyszczenia miejskie. Wymaga gleb żyznych i gliniastych, na pozostałych rośnie słabiej. Purpurea tworzy wysoki wyprostowany krzew o zaokrąglonych, ciemnopurpurowych liściach pokrytych drobnymi, aksamitnymi włoskami. Ciekawa barwa ulistnienia utrzymuje się przez cały okres wegetacji. Kwiaty żółte, pojawiają się przed rozwojem liści, w lutym-marcu. Niewybredna co do gleby, najlepiej czuje się na stanowisku słonecznym lub półcienistym. Contorta. Duży, gęsty krzew, z parasolowatą koroną. Gałęzie charakterystycznie skręcone „w korkociąg”. Dorasta do 5 m wys. Dekoracyjne kwiaty (bazie), pojawiają się przed rozwojem liści. Owoce jadalne i wyjątkowo smaczne. Toleruje wszystkie rodzaje uprawnych gleb.
|