| Poradnik działkowca |
Kalendarz ogrodniczy
Warzywa polecane do uprawy
Drzewa i krzewy owocowe
Zioła
Rośliny ozdobne
Rośliny egzotyczne
Uprawa hydroponiczna roślin
Hodowla zwierząt
Porady dla działkowców |
Główne zadania
- W pierwszych dniach października wysadza się na zagon (nawieziony rozłożonym kompostem i nawozami potasowo-fosforowymi) rozsadę sałaty zimowej. Rośliny należy sadzić w rozstawie 20X15 cm, płytko. Po lekkim przemarznięciu ziemi zagon przyrzucić łętami.
- W drugiej połowie miesiąca sadzi się do gruntu drobną, dobrze zasuszoną dymkę, aby wcześnie zebrać cebulę ze szczypiorem oraz czosnek, najlepiej typ wytwarzający kwiatostany, bo dzięki temu uzyskamy wyższe plony. Zagon zasilić dobrze przetrawionym obornikiem lub kompostem i mieszanką nawozową. Dymkę i czosnek sadzi się nieco głębiej niż wiosną. Zaleca się lekkie okrycie zagonu po przymrozkach. - Przygotować zagonki - ale tylko na glebie lekkiej, nie zaskorupiającej się - do późniejszego, tuż przed mrozami, ozimego wysiewu marchwi, pietruszki korzeniowej i naciowej, kopru. Nawozić nawozami mineralnymi, przekopać i zagrabić. Zakupić nasiona. Marchew we wczesnych odmianach: Amsterdamska, Pierwszy Zbiór, Duwicka, Karot, Nantejska, Lenka. - Jak najwcześniej przygotować odpowiednie pomieszczenie do zimowego przechowania plonów, zgromadzić świeży, czysty piasek do przesypywania warzyw w pryzmach lub w skrzynkach. Dłuższe i bez większych strat przezimowanie warzyw jest możliwe w pomieszczeniu o stałej, niskiej temperaturze (1-4°C) dość wysokiej wilgotności oraz higienie. Pomieszczenie powinno być wybielone i odkażone (opryskać 5 proc. siarczanem miedzi). - Przed przymrozkami koniecznie należy wykopać wrażliwe na przemarzanie buraki, marchew, selery, później sprzątać warzywa bardziej odporne: pietruszkę, skorzonerę, rzodkiew czarną, cykorię sałatową, pasternak, kalarepę. W końcu miesiąca zbierać kapusty i pory. Warzywa sprzątać ostrożnie, aby ich nie kaleczyć, zaraz odpowiednio oczyścić i przebrać, do przechowania dłuższego przeznaczając tylko nieuszkodzone, zdrowe, jędrne, dobrze wykształcone. - Warzywa korzeniowe najlepiej przechowywać w pryzmach, ułożone warstwami, przesypywanymi wilgotnym piaskiem. Wierzch i boki pryzmy także okryć piaskiem. Można też przetrzymywać warzywa w torbach foliowych lub w skrzynkach wyścielonych i nakrytych folią. Warzywa przeznaczone do spożycia wiosną można przechować w kopcach, na działce. Stożkowato uformowany kopczyk okrywa się najpierw około 5 cm warstwą ziemi, a gdy ta lekko przemarznie, pogrubia się warstwę do 20 cm. Po silniejszych i trwałych przymrozkach kopiec okrywa się łętami czy słomą. - Zaraz po zbiorach zebrać świeże resztki roślin, oczyścić zagony z chwastów, składając wszystkie zielone części na kompost. Przerobić pryzmę kompostową, formowaną już od wiosny. Gdy jest zbyt sucha, nawodnić, wierzch i boki okryć ziemią, a po jej przemarznięciu łętami czy zmierzwioną słomą. W tak zabezpieczonym stosie następuje dalsze dojrzewanie kompostu. - Przeprowadzać zbiór późnych odmian jabłek i gruszek przestrzegając odpowiedniego terminu dla każdej odmiany. Robić to bardzo starannie. Po przesortowaniu i schłodzeniu przenieść do przygotowanej przechowalni. - Pod koniec miesiąca sadzić drzewka i krzewy, zwracając uwagę na prawidłowe wykonanie tej czynności. Nie przycinać pędów, odkładając ten zabieg do wiosny. Rośliny podlać obficie i okopczykować. W razie potrzeby przesadzać 2-4-letnie drzewka i krzewy (z bryłą korzeniową). - Zebrać spady i owoce zaschnięte na drzewach, wygrabić liście, a porażone chorobami spalić. - Wykładać zatrute ziarna, służące do zwalczania norników. - Drzewa i krzewy owocowe nawieźć nawozami fosforowo-potasowymi. - W początku października można jeszcze sadzić tulipany. Do połowy miesiąca wysadzać do doniczek wybrane, dorodne (powyżej 11 cm obwodu) cebule tulipanów przeznaczone do pędzenia. Umieścić je w ciemnym i chłodnym (8-9°C) pomieszczeniu i umiarkowanie podlewać 1-2 razy w tygodniu. - Wykopywać kłącza konwalii z pączkami kwiatowymi (tępo zakończone i grube) i przygotować do zimowego pędzenia. Zadołowywać w piasku na działce lub w skrzynce balkonowej. Pączki powinny być na wierzchu. Codziennie podlewać. - Sadzić konwalie do gruntu, w miejscach cienistych lub półcienistych. Pąki powinny znajdować się na głębokości 2 cm. - Sadzić krzewy ozdobne, w tym róże. Pod róże ziemię należy wcześniej nawieźć dobrze rozłożonym kompostem i nawozami mineralnymi. - Wykopane we wrześniu i przesuszone bulwy mieczyków należy oczyścić, oddzielając ręką - bez użycia noża - pozostawioną część łodygi, starą, macierzystą bulwę wraz z korzeniami i odstające łuski zewnętrzne. Przetrzymywanie bulw nieoczyszczonych sprzyja rozwojowi chorób i szkodników. LeszczynaWymagania klimatyczne i glebowe Leszczyna jest krzewem pospolicie występującym w naszych lasach. Wynika stąd, że jest ona dobrze dostosowana do klimatu. Leszczyna nie obawia się ani mrozu, ani suszy, ani innych niesprzyjających warunków środowiska. Rodzi bardzo smaczne orzechy laskowe. Nie daje ona jednak wysokich plonów, ponieważ kwitnie wcześnie, już w końcu lutego lub w marcu, wskutek czego jej kwiaty niszczone są często przez przymrozki. Kwiaty leszczyny występują, podobnie jak u orzecha włoskiego, w postaci długich kwiatostanów męskich oraz w postaci małych kwiatostanów żeńskich, z których wystają karminowe znamiona. Na te znamiona wiatr przenosi pyłek z długich bazi. Działkowcy często sadzą leszczynę, ponieważ jej orzechy są bardzo smaczne. Najlepiej udaje się leszczyna w najcieplejszych rejonach Polski, głównie na południo-zachodzie. Leszczyna nie ma żadnych specjalnych wymagań glebowych. Rośnie na każdej glebie, byle nie na zbyt jałowych piaskach i nie na podmokłej glebie. Nawożenie Dla dobrego owocowania konieczne jest nawożenie leszczyny zarówno obornikiem i kompostem, jak i nawozami mineralnymi. Stosujemy dawki podobne jak przy innych krzewach owocowych. Uprawa Leszczynę rozmnażamy najczęściej przez odkłady. Przyginamy do ziemi młode jej pędy, kulkujemy i przysypujemy ziemią. Po roku czy po dwóch latach przygięte pędy wypuszczają korzenie, wówczas odcinamy je od macierzystego krzewu, wykopujemy i sadzimy w nowym miejscu. Leszczyna rośnie zwykle w postaci naturalnego krzewu, z którego wycinamy od czasu do czasu po kilka gałęzi, aby nie dopuścić do zbyt wielkiego zagęszczenia. Poza tym nie stosujemy żadnego formowania ani cięcia. Zbiory Leszczyna zaczyna owocować dość późno, bo dopiero w 8 lub 10 roku życia. Orzechy dojrzewają w końcu sierpnia lub w początku września. Najczęstszym błędem jest zbyt wczesne ich zbieranie z drzewa. Najlepsze są zupełnie dojrzałe i wypełnione orzechy, gdy opadną same z krzewów na ziemię. Przechowywać je można bardzo długo, byle pomieszczenie nie było zbyt wilgotne. Ochrona przed szkodnikami Najprostszym sposobem ochrony jest spryskiwanie wyciągiem z pokrzyw. Powszechnie znane jest robaczywienie orzechów laskowych. Słonkowiec orzechowiec i jego larwy są najgroźniejszym szkodnikiem leszczy. Do zwalczania chrząszcza tworzącego larwy używa się Owadofosu 540 EC, Sumithionu Super 1000 EC, Fastacu 100 EC oraz Trebonu 10 SC. Przeciwko misecznikowi śliwowemu stosuje się opryskiwanie wiosenne preparatami olejowymi. W ciągu lata należy również stosować opryskiwanie przeciw najgroźniejszym chorobą leszczyny jakimi są monilioza leszczyny i szara pleśń. Odmiany Często uprawia się u nas półdzikie typy leszczyny, przyniesione z lasu. Częściej jednak w ogródkach działkowych spotykamy odmiany wielkoowocowe, szlachetne, pochodzące z zachodu i południa Europy. Olbrzym z Halle rodzi bardzo duże orzechy laskowe, stożkowato wydłużone. Dojrzewają w połowie września, jedna z najplenniejszych odmian, owocuje regularnie i obficie. Wytrzymała na mróz. Wymaga gleb żyznych, ciepłych i zasobnych w próchnicę. Leszczyna turecka pochodzi z południowo-wschodniej Europy i Małej Azji. Owocuje orzechami zebranymi po kilka, każdy otoczony frędzlowatą okrywą owocową. Liście ciemnozielone, pięknie żółknące jesienią. Bardzo wytrzymała na mrozy, suszę i zanieczyszczenia miejskie. Wymaga gleb żyznych i gliniastych, na pozostałych rośnie słabiej. Purpurea tworzy wysoki wyprostowany krzew o zaokrąglonych, ciemnopurpurowych liściach pokrytych drobnymi, aksamitnymi włoskami. Ciekawa barwa ulistnienia utrzymuje się przez cały okres wegetacji. Kwiaty żółte, pojawiają się przed rozwojem liści, w lutym-marcu. Niewybredna co do gleby, najlepiej czuje się na stanowisku słonecznym lub półcienistym. Contorta. Duży, gęsty krzew, z parasolowatą koroną. Gałęzie charakterystycznie skręcone „w korkociąg”. Dorasta do 5 m wys. Dekoracyjne kwiaty (bazie), pojawiają się przed rozwojem liści. Owoce jadalne i wyjątkowo smaczne. Toleruje wszystkie rodzaje uprawnych gleb.
|