Poradnik działkowca

     Berberys jest krzewem dorastającym do 2 m wysokości i najczęściej stosowany jest na żywopłoty niskie lub półwysokie, rzadziej jako roślina pojedyncza. Krzew jest pokryty licznymi kolcami utworzonymi na długopędach. U jednych gatunków liście nie opadają na zimę, u innych zaś opadają. Kwiaty są zebrane w wydłużone baldachogrona, pęczki lub osadzone pojedynczo, kwitną żółto na początku lata, wydzielając nieprzyjemny zapach. Owoc jest drobny, czarny lub czerwony, jedno lub wielonasienny.
     Berberys rośnie silnie i wydaje z korzeni liczne odrosty. Do uprawy nie wymaga specjalnego stanowiska, jak również nie jest wybredny pod względem gleby, ale lepiej unikać sadzenia go na gruntach ciężkich i z natury wilgotnych. Nie należy go sadzić również na zbyt suchych glebach, bo krzewi się słabo i zrzuca wczesną jesienią liście.
     Berberys rozmnaża się z wysiewu nasion oraz ze sadzonek. Siewu dokonuje się na jesieni lub na wiosnę. Należy używać nasion stratyfikowanych przez zimę w piasku.
     Sadzonki berberysu najlepiej ukorzeniają sią od połowy czerwca do połowy lipca. Powinny to być sadzonki zielne, ale dostatecznie już zdrewniałe. Wysadza się je do inspektu w ziemię kompostową zmieszaną dobrze z piaskiem w stosunku 1:1.
     Na żywopłot sadzi się sadzonki przeważnie jednym rzędem w odstępie 25—30 cm. Chcąc otrzymać żywopłot równy i zwarty, trzeba go regularnie ciąć, a ponadto wiązać latem pędy wyginające się łukowato. Przy rzadko stosowanym cięciu berberys zwykle obnaża się od dołu i obniża przez to znacznie swą wartość.
     Wadą niektórych gatunków berberysu jest to, że stanowią one doskonałe podłoże dla rozwoju groźnej rdzy zbożowej, która przenosi się latem na pszenicę. Dlatego nie nadaje się do wysadzania na wsi. Są jednak odmiany na rdzę odporne.
     Z licznych gatunków berberysu na uwagę zasługują: berberys zwyczajny i berberys Thunberga.
     Berberys zwyczajny (Berberis vulgaris) dorasta do wysokości 2—3 m, jest gęsty, szeroki i posiada ciernie trójdzielne, długości około 2 cm. Liście tworzy odwrotnie jajowate lub eliptycznojajowate długości 2—4 cm. Są one przeważnie zaokrąglone, klinowato zbiegające wzdłuż ogonka. Brzegi są ząbkowane z wyraźną siatką od strony dolnej. Nasze zimy wytrzymuje dobrze bez okrycia. Posiada jednak tę wadę, że cierpi od rdzy więcej od innych odmian, które naszych zim nie przetrzymują dobrze.
     Berberys Thunberga (Berberis Thunbergii) wyrasta do 1,5 m wysokości, tworzy zwarte, kuliste krzaki o sztywnych i lekko wygiętych gałązkach. Ciernie posiada krótkie, pojedyncze. Liście są zebrane po 5—9 w różyczkowate pęczki długości 1—3 cm. Brzegi równe. Krzew mało wybredny na stanowisko. Zimy wytrzymuje zupełnie dobrze i jest odporny na rdzę. Z tej racji zaleca się też ten gatunek do powszechnej uprawy.
     Do tej samej rodziny należy Mahonia (Mahonia Nutt.) o liściach zimotrwałych, sztywnych, po brzegach kolących. Kwiaty posiada żółte, zebrane w wielkokwiatowe grona lub wiechy. Jagody dojrzewają jesienią i są ciemnogranatowe. Ze względu na ozdobne liście, które są jakby blaszane, krzew ma wielkie zastosowanie w ogrodnictwie ozdobnym, bo dostarcza zwłaszcza w zimie gałązek z liśćmi na wiązanki i wieńce żałobne. Udaje się doskonale niemal w każdym gruncie za wyjątkiem gleby nadmiernie suchej i na gruntach zbyt ciężkich i podmokłych. Nie wybredna jest także na stanowisko, bo rośnie szczególnie dobrze w miejscu ocienionym pod drzewami.