Poradnik działkowca

     Dobór warzyw do uprawy na działce zależy przede wszystkim od powierzchni przeznaczonej pod warzywnik. Przy jednostronnym wykorzystaniu całej np. 300 m2 powierzchni działki pod warzywa można by uprawiać wszystkie niemal gatunki. Stosując obok plonów głównych - przed,śród i poplony, można uzyskać zbiory pozwalające na roczne pokrycie zapotrzebowania czteroosobowej rodziny na świeże warzywa, na przechowanie zimowe oraz na przetwory. Jednak po podzieleniu ziemi na działce pod różnorakie uprawy ogrodnicze, a więc również drzewa i krzewy owocowe, truskawki, poziomki oraz rośliny ozdobne, pod warzywa pozostaje na ogół niewielka część ogródka. Trzeba wtedy dla racjonalnego wykorzystania warzywnika zrobić właściwy wybór wśród gatunków, a nawet odmian.

     Można przede wszystkim zrezygnować z warzyw bardziej popularnych, a o długim okresie wegetacji, które można względnie tanio kupić, jak na przykład: kapusta, buraki, pietruszka korzeniowa, cebula z siewu, a nawet marchewka. Warto uprawiać warzywa spożywane w stanie świeżym przeważnie na surowo, a więc bez straty cennych witamin w gotowaniu, poza tym warzywa zielone, przyprawowe oraz mniej rozpowszechnione, trudne zwykle do kupienia na rynku.

     Dość dużą powierzchnię warzywnika należałoby przeznaczyć pod pomidory, wysadzając tyle krzaków, aby starczyło świeżych owoców na cały sezon, a także na przetwory łatwe do przygotowania, a bardzo pożyteczne w kuchni. Przy wyliczaniu trzeba przyjąć 2-3 kg z krzaka jako przeciętny plon.

     Równie dużą i stałą pozycję w uprawie przez cały sezon powinna stanowić sałata. Uprawiając wczesne i późne odmiany sałaty masłowej oraz sałatę kruchą można mieć wartościowe i smaczne warzywa, od wczesnej wiosny nieprzerwanie do późnej jesieni. A jeśli włączy się do produkcji roszponkę, cykorię sałatową, a także kapustę pekińską, które użytkuje się jak sałatę, zielono będzie na stole przez cały rok.

  Z warzyw przyprawowych niezbędne są w ogrodzie koper i pietruszka naciowa o kędzierzawych, aromatycznych liściach. Koper trzeba wysiewać partiami, aby był świeży do jesieni.

  Niewątpliwie na działce nie może zabraknąć naszego narodowego warzywa - ogórków, bo z własnej działki najlepsze są i świeże, i na przetwory.

  Z warzyw strączkowych - ze względu na cenne białko roślinne i inne wartości - uprawiamy groch na zielono i fasolę szparagową karłową. Tę ostatnią wysiewamy partiami, aby były świeże strąki do jesieni.

  Cebulę na małej działce opłaca się uprawiać tylko z dymki ? wcześnie dorasta, jest łatwiejsza w uprawie, można ją wykorzystać jako śródplon, a nawet jako przedplon.

  Rzodkiewka, szpinak i rzodkiew czarna powinny być popularnymi warzywami w ogródku. Zasługują na to ze względu na wartości odżywcze i smakowe, łatwość uprawy, krótki okres wegetacji oraz możliwość wykorzystania ich jako przed, śród i poplonów.

  Z warzyw mniej znanych, poza już wymienionymi, na uprawę zasługują: brokuły zwane zielonymi kalafiorami (jako poplon na zbiór jesienny), jarmuż, skorzonera czyli zimowe szparagi, cukinia i tak mało u nas doceniana kukurydza cukrowa.

  Na niewielkim bocznym zagonku należałoby wysadzić siedmiolatkę na najwcześniejszy zbiór szczypioru, szczypiorek, kilka karp rabarbaru i wysiać szczaw.

  Niektóre z wymienionych warzyw można uprawiać jako przed-, śród- i poplony. Pozwala to na wprowadzenie do uprawy w małym ogródku większej ilości warzyw, na wykorzystanie każdego kawałka ziemi i uzyskiwanie podwójnych zbiorów z tego samego zagonu. Rzodkiewkę, szpinak, kalarepę, sałatę wysiewa się czy wysadza albo bardzo wcześnie - dla wykorzystania zagonu przed uprawą plonu głównego np. pomidorów, ogórków, - albo po zbiorze wcześniej schodzących z pola warzyw np. po grochu, po ozimym szpinaku, wczesnej fasoli szparagowej. Jako poplony mogą być również uprawiane: roszponka, kapusta pekińska, rzodkiew czarna, fasola szparagowa i warzywa z rozsady: jarmuż, brokuły, brukselka.

  Można również racjonalnie gospodarować, stosując śródplony. Polega to na uprawianiu niektórych warzyw obok siebie na jednym zagonie. Jedne z nich stanowią plon główny i pozostają dłużej na zagonie, drugie rosną chwilowo zanim pierwsze się nie rozrosną lub rosną później, po zakończeniu owocowania plonu głównego. Np. współrzędnie z ogórkami można uprawiać bo bokach zagonu: cebulę z dymki, sałatę, kalarepę wczesną, koper, fasolę szparagową, kukurydzę, selery, pory. Między rzędami wyznaczonymi pod pomidory można wcześnie wysadzać sałatę, kalarepę, wysiać rzodkiewkę. Do nasion marchwi lub pietruszki dodawać rzodkiewkę, sałatę, szpinak, koper, uważając wsiewkę jako śródplon.
     Należy tylko pamiętać, aby we współrzędnej uprawie rośliny nie przeszkadzały sobie wzajemnie i wszystkie były dobrze nawiezione.